Inson ekologiyasining rivojlanishida tibiatning ko`pgina sohalari muhim rol o`ynaydi. Sanoat va odamlarning katta shaharlarda to`planishi, sanoatlashtirish havo va suvning bug`lanishi, dori-darmonlar ko`planilishi bilan bog`liq bo`lgan patalogiyani o`rganish zaruriyati ko`ndalang.
Endogen jarayonlar – Yer qaʼrida yer ichki kuchlarining taʼsir etishidan yuzaga keladigan geologik jarayonlar. Yer poʻstida sodir boʻladigan tektonik harakatlar, seysmik faollik, magmatizm, metamorfizm, gidrotermal jarayonlar va boshqalar Endogen.
XV asrning 20-yillarida Dashti Qipchoqda ko’chmanchi qаbilаlаr o’rtasidа olib borilgаn o’zaro jаnglаrdа Аbulxаyrxon (1412-1468) boshchiligidаgi Shаyboniylаr nomi ostidа urug’ tarix mаydonigа chiqadi. Аbulxаyrxon 1428-yildа xon etib sаylаnadi vа qirq.
