Arxeologik tadqiqot turlari va zamonaviy usullari

Arxeologik tadqiqotlar artefaktlar, inshootlar va boshqa jismoniy qoldiqlarni qazish va tahlil qilish orqali o’tmishdagi insoniyat jamiyatlarini o’rganishni o’z ichiga oladi. Arxeologik tadqiqotlar o’tkazishning turli turlari va zamonaviy usullari mavjud. Mana bir nechta misollar:

1. Qazish: Bu arxeologlar diqqat bilan qazish va arxeologik joylarni ochishda eng keng tarqalgan usul. Qazish ishlari artefakt va inshootlarni ochish uchun tuproq va cho‘kindi qatlamlarini olib tashlashni o‘z ichiga oladi.
2. Soʻrov: Arxeologik tadqiqotlar arxeologik joylarni aniqlash va hujjatlashtirish uchun hududni muntazam oʻrganishni oʻz ichiga oladi. Bu yer usti tadqiqotlari, havodan oʻrganish yoki yerga oʻtuvchi radar kabi geofizik usullar yordamida amalga oshirilishi mumkin.
3. Tanishuv texnikasi: Arxeologlar artefakt va saytlarning yoshini aniqlash uchun turli xil tanishuv usullaridan foydalanadilar. Bunga radiokarbonlarni aniqlash, dendroxronologiya (daraxt halqasi bilan tanishish) va termoluminesans bilan tanishish va boshqalar kiradi.
4. Masofadan zondlash: Bu yerda koʻrinmasligi mumkin boʻlgan arxeologik obyektlarni aniqlash va xaritalash uchun sunʼiy yoʻldosh tasvirlari, LiDAR va aerofotografiya kabi texnologiyalardan foydalanishni oʻz ichiga oladi.
5. GIS (Geografik axborot tizimi): GIS texnologiyasi arxeologlarga arxeologik joylar, landshaftlar va artefaktlarga oid fazoviy maʼlumotlarni tahlil qilish va vizualizatsiya qilish imkonini beradi.
6. Bioarxeologiya: Bu soha oʻtmishdagi aholining dietasi, salomatligi va demografiyasi kabi jihatlarni tushunish uchun suyak va tish kabi inson qoldiqlarini oʻrganishga qaratilgan.
7. Eksperimental arxeologiya: Bu oʻtmish texnologiyalari va amaliyotlari haqida tushunchaga ega boʻlish uchun qadimiy texnikalar, asboblar va materiallar bilan qayta yaratish va tajriba oʻtkazishni oʻz ichiga oladi.

Bu arxeologik tadqiqot turlari va usullariga bir nechta misollar. Arxeologiya sohasi texnologiya taraqqiyoti va fanlararo yondashuvlar bilan rivojlanishda davom etmoqda, bu bizning o’tmishimizni chuqurroq tushunish imkonini beradi.

(Visited 433 times, 1 visits today)