“Paleoekologiya sivilizatsiya dinamikasi” fanidan savol-javoblar

1. Noosfera tushunchasining ma’nosi nima?
Odamzod aql-idrok doirasi
2. Insoniyat o‘z madaniyatini rivojlantirishning birinchi sharti atrof muhit taraqqiyotini saqlaydigani bo‘lishi mumkin. Bu xol nima deb ataladi?
Koevolyusiya
3. yer kobig‘i bundan necha millon yil avval xosil bo‘lgan.
3.5 mlrd
4. yer qobig‘ining qalinligi qancha bo‘lgan?
30-40 km
5. Lavraziya nechta va qanday qismlarga bo‘linadi?
3 ta Avstraliya, Antarktida, yevrazis
6. yerning diametri qancha?
40 000 km
7. Kontinent- tushunchasining ma’nosi nima?
Litosfera plitalari
8. Qit’alarning joylashuvi qancha vaqtda o‘zgaradi?
15-20 million yil ichida
9. Vulkan asosan qanday gazlardan iborat?
Par bilan uglekislogazlardan
10. yer yuzi biosfera va atmosfera orasida qancha vaqtda yangilanadi?
20-40 yil
11. Paleoklimotoliya nimani o‘rganadi?
O‘tmish iqlimini
12. yerdagi birinchi biologik kurtaklar qaysi davrga tegishli?
Arxey
13. yer yuzida nechta katta muzlash davri bo‘lgan?
4 ta
14. Morenalar deb nimaga aytiladi?
Muzliklar etagida yarim oy shaklidagi toshlar
15. Oxirgi muzlash davri nima deb atalgan?
Mindel
16. Albedo deb nimaga aytiladi?
Nurni aks etib qaytishi
17. Sirdaryo qachondan boshlab orol dengiziga quyilgan?
5000 yil oldin
18. Demografik portlash deb nimaga aytiladi?
Aholi sonining keskin o‘sishi
19. Tabiatni asrab avaylash g‘oyalari ilk bor qaysi manbalarda yozilgan?
Avestoda
20. Tektonik xarakatlar deb nimaga aytiladi?
yer osti xarakatlari
21. IX-XI asrlarda O‘rta Osiyo manbalariga ko‘ra havo quruq va issiq bo‘lishi natijasida
O‘rmonlar yo‘qola boshlaydi
22. XI-XII asrlarda o‘rtacha yozgi va qishki harorat to‘g‘ri berilgan qatorni toping?
Yozgi xarorat +16, qishki xarorat -1
23. Olimlarning fikriga ko‘ra XXI – asrning oxiriga borib okean satxi qancha metr ko‘tariladi?
2 metr
24. Orol dengizi qaysi yillardan boshlab suv satxi pasaya boshladi?
1950 yillardan boshlab
25. Paleoekologiya fanining ma’nosi to‘g‘ri berilgan qatorni toping?
Qadimgi iqlimni o‘rganuvchi fan
26. Buyuk muzlik davri qachon boshlangan?
Paleolitning ilk bosqichida
27. Bundan 50-60 ming yil ilgari vyurm davrida Kaspiy dengizining sathi xozirgidan qancha metr baland bo‘lgan?
80 metr
28. Olimlarning fikriga ko‘ra yer yuzi bundan qancha yil oldin paydo bo‘lgan?
4 mlrd yil oldin
29. Qaysi davrdan boshlab Buyuk muzlik davri chekina boshladi?
Mezolit
30. yer yuzi iqlimining shakllanturuvchi asosiy omil bu ….?
Astronomik jinslar ta’siridan iborat
31. So‘ngi pleystotseon va golotsen davrlarida nima sababdan Amudaryo va sirdaryo o‘z o‘zanini shimolga tomon o‘zgartirib borgan?
Tektonik harakatlar tufayli
32.ye.B.Pruger kuzatishlariga ko‘ra golotsen davrida O‘rta Osiyo iqlimining o‘zgarib borishi qaysi hudud atrof muhit o‘zgarib borishi bilan sinxron tarzda kechgan?
Sibir va sharqiy yevropa
33.Eramizdan oldingi 5 asrda dengiz sathi qay holatda bo‘lgan?
Hozirgidan 2 metr baland
34.Qachondan boshlab Sirdaryo o‘z suvini orolga quya boshlaydi?
5000 yil oldin
35.Axborot almashuv jarayonlari insoniyat tarixi davomida necha barobar oshgan?
10 mllion
36.O‘rta asrlarda insoniyat mehnat unumdorligi har 100 yil mobaynida necha foizga o‘sgan?
8%
37.Eng qadimgi birinchi muzlash davri nima deb nomlanadi?
Dunay
38.Dastlabki gominidlar qanday hududda shakllangan?
Savanna
39.Siklon nima?
Atlantika okeanidan keladigan shamol?
40.Eng mo‘tadil harorat yer sharining qaysi qismida bo‘ladi?
Dengiz va okeanlarda
41.Qaysi davrda Angliya yevropadan ajralib orolga aylandi?
Golotsen davrida.
42. 6 ming yillikdan 3 ming yillikgacha bo‘lgan davrda havo qanday bo‘lgan?
Havo nam va issiq bo‘lgan
43.Bundan 50-60 ming yil ilgari Vyurm davrida Kaspiy dengizining sathi qanday bo‘lgan?
Hozirgidan 80 metr baland bo‘lgan
44. Trasgressiya tushunchasi nima ma’noni anglatadi?
Dengizning kengayishi
45.Tog‘larning xozirgi o‘sishi nimaga bog‘liq?
Neotektonika kuchayishiga bog‘liq
46.Tirik organizmlar sistematikasi kim tomonidan yaratilgan?
Karl Linney
47.Izobar ma’nosi to‘g‘ri berilgan qatorni toping?
Xavo bosimini o‘zgarishi chegarasining chiziqlari
48.Muzlash davrida Toshkent atrofi harorati qanday bo‘lganligini aniqlang?
Qishqi harorat -19 yozgi harorat +4
49.Toshko‘mir ilk marotaba qaerda ishlatilgan?
Xitoyda
50.Klimenko nazariyasiga ko‘ra…………?
Vulkonlar faollashgani sari atmosfera xiralashib yer yuzi soviy boshlaydi
51. Nima sababdan so‘nggi pleystoni davrida g‘arbiy Turkmaniston sahroga aylana boshlagan?
Amudaryo o‘zanining shimolga o‘zgarib oqqanidan
52.2300 yil burun Sirdaryo o‘z o‘zanini o‘zgartirib suvni orol dengiziga qaysi tarafdan quyadi?
Shimoliy
53.Atlantik siklonlar qancha vaqt mobaynida o‘z yo‘nalishini janubdan shimolga, shimoldan janubga o‘zgartirib turadi.
Har 1300 yilda
54.Milloddan avvalgi 3-4 asrlarda Parfiya va Kushon davlatlari nima sababdan yemriladi?
Qurg‘oqchilik natijasida
55.1924 yildan 1945 yilgacha Artika muzliklarining maydoni qanchaga qisqargan?
1 million kvadrat kilometrga
56.Gumus so‘zining ma’nosi to‘g‘ri ko‘rsatilgan qatorni toping?
Qora tuproq
57.Antraktida muzliklarining qalinligi qancha kilometrga teng?
1-2 kilometr
58.Insoniyat tarixi davomida transport harakati tezligi qancha miqdorda oshgan?
10 ming
59.yer yuzida nechanchi ming yilliklar davomida ob-havo va harorat kam o‘zgargan?
2 ming yillikda
60.Toshko‘mir ilk marotaba qaerda ishlatilgan?
Xitoyda
61.Atlantik siklonlar janubiy yo‘nalishda bo‘lgan paytda qaysi hududlar gullab yashnagan?
O‘rta Osiyo,Eron, Turkiya va Kavkaz
62.Kaspiyning eng baland transgressiyasi nechanchi asrda bo‘lgan?
XIII asr
63.Kim qozoqlar davlatchiligining o‘troq xalqlar davlatchiligiga nisbatan muhim farqlarini isbotlab bergan?
I.yerofeeva
64.X.N.Masanovning fikricha hudud deganda ko‘chmanchi xalqlar nimani tushungan?
O‘t-alaf maydoni
65.Markaziy Osiyoda XV-XIX asrlarda qaysi til xalqaro til vazifasini bajargan?
Eron Chig‘atoy tili
66.Qurg‘oqchilik kezlari o‘rmon va sahro chegaralari shimolga chekinib, oraliqdagi dashti biyobonlar qaysi tarafga qarab kengayib bordi?
Shimolga
67.L.N.Gumilev o‘z asarlarida Markaziy Osiyo ko‘chmanchilar madaniyatini taraqqiyotini 3 bosqichga taqsimlagan edi
Turkiy xalqlar xoqonliklari tarixi
O‘rta asrlar mo‘g‘ul imperisi va uning vorislari
Qadimgi skiflar va xun davlatlari
68.Nima sababdan Qadimgi Rimda dastavval xalqaro savdo uncha rivoj topmagan?
Kemachilar va baliqchilikka mos keladigan qirg‘oq ko‘rfazlari kam bo‘lgan
69.Misrda yillab suv toshqini bo‘lib turishi natijasida uning hosildor yerlari qalinligi har ming yilda necha metrga oshib boradi?
1 metrga
70.Ko‘chmanchi xalqlarda davriy o‘lchovlar qanday belgilangan?
Hududiy fasllarga qarab
71.Misrning necha foiz territoriyasi sahrodan iborat?
96,5
72.Xazarlar aslida kimlarning ajdodlari edi?
Astraxon tatarlarining
73.Eramizning V asrida iqlim tiklanib, dashti biyobonlar o‘zlashtirilib, ko‘chmanchilik madaniyati qayta tiklani boshlaydi. Bu jarayon nimaga olib keldi?
Turk xoqonligining shakllanishiga